(Ten aanzien van drinkwaterinstallaties, geen proceswaterinstallaties)
- Drinkwaterwet;
- Drinkwaterbesluit;
- Drinkwaterregeling ;
- NEN 1006+A1: Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties;
- NEN-EN-ISO 11731 en;
- Bouwbesluit 2012;
- Waterwerkbladen (Vewin werkbladen) (www.infodwi.nl);
- Voor verdere info zie: http://www.zorgplicht-legionella.nl/overig/wetgeving/.
- Legionella risico-inventarisatie;
- Legionella beheersplan voor leidingwaterinstallaties.
In het voorjaar van 1999 brak na afloop van de Westfriese Flora in Bovenkarspel een Legionella-epidemie uit. Voor het eerst werd Nederland geconfronteerd met de tragische gevolgen van een grootschalige legionellabesmetting. Sinds Bovenkarspel voeren toezichthoudende instanties zoals de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie), de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), gemeenten en provincies extra veel controles uit. Ook zijn er maatregelen en voorschriften om legionellabesmettingen beter te voorkomen.
Voor het legionellabeheer wordt onderscheid gemaakt tussen Prioritaire en niet-Prioritaire installaties; niet-Prioritaire installaties vallen onder de zorgplicht. Van toepassing hier zijn de ISSO 55.2, NEN 1006+A1, Arbowet. Voor de prioritaire installaties geld Drinkwaterbesluit hoofdstuk 4.
Drinkwaterwet: om legionellabesmetting zoveel mogelijk te voorkomen, is er in Nederland de Drinkwaterwet die eigenaren van een collectieve drinkwaterinstallatie voorschrijft wat zij verplicht moeten doen aan legionellapreventie. De belangrijkste onderdelen die volgen uit deze wet zijn: risicoanalyse, beheersplan, monstername en zorgplicht.
Met een risicoanalyse (RI&E) wordt bepaald hoe een eigenaar het personeel en bezoekers beschermt tegen blootstelling aan legionella. Het opstellen van een RI&E voor Prioritaire installaties moet worden uitgevoerd door een BRL 6010 gecertificeerd bedrijf.
Prioritaire installaties zijn onder andere:
- Ziekenhuizen, zorginstellingen of vergelijkbaar;
- Gebouwen met een logiesfunctie (hotels, pensions, groepsaccommodaties e.d.);
- Opvangcentra voor asielzoekers;
- Gebouwen met een celfunctie;
- Badinrichtingen (zwembaden);
- Kampeerterreinen;
- Jachthavens;
- Truckstops.
Per 1 okt 2021 worden de zorgwoningen weer toegevoegd aan de Prioritaire installaties. De aanleiding is een definitiefout in eerdere wetgeving, waardoor risicovolle zorgwoningcomplexen ineens waren uitgesloten van Legionellabeheer. Zorgwoningen die aan de volgende voorwaarde voldoen zullen actief aan Legionellabeheer moeten doen en vallen onder ‘prioritaire’ installaties:
- Een gebouw dat bestaat uit meerdere zorgwoningen achter één watermeter van het betreffende drinkwaterbedrijf;
- Er dienen gemeenschappelijke ruimtes voor zorg aanwezig te zijn, zoals ruimtes voor maaltijden of recreatie;
- Er dienen meer dan 40% van de bewoners een verhoogd risico op een besmetting van Legionella te wonen én de bewoners dienen intensieve begeleiding of verpleegkundige ondersteuning te krijgen;
- Nadat de risico’s zijn geïnventariseerd, wordt aan de hand van die risico’s het legionellabeheersplan beschreven.
Op de leidingwaterinstallaties en het legionellabeheer zijn diverse wet- en regelgeving en voorschriften van toepassing. Hieronder een korte omschrijving van de van toepassing zijnde regelgeving en voorschriften:
- Drinkwaterwet
Het doel van de wet is om de voorziening van drinkwater op een maatschappelijk verantwoorde wijze te waarborgen. De Drinkwaterwet regelt de organisatie van de openbare drinkwatervoorziening, het vaststellen van tarieven, de zorg voor de drinkwaterkwaliteit, de leveringszekerheid en de continuïteit en de doelmatigheid van de openbare drinkwatervoorziening. Hiermee heeft de wet een integraal karakter.
De Drinkwaterwet is opgenomen in de Wet Economische Delicten. Er kunnen boetes worden gegeven als de Legionellawetgeving niet wordt nageleefd. De hoogte wordt bepaald door het Openbaar Ministerie en kan oplopen tot duizenden euro’s boete. Tevens kan de toezichthouder dwangsommen opleggen als instellingen de regels overtreden.
- Drinkwaterbesluit
Het Drinkwaterbesluit geeft bepalingen ten aanzien van de productie en distributie van drinkwater en de organisatie van de openbare drinkwatervoorzieningen. De Drinkwaterwet en het Drinkwaterbesluit zijn de opvolgers van respectievelijk de Waterleidingwet en het Waterleidingbesluit. In het Drinkwaterbesluit wordt nadere uitwerking gegeven aan een aantal bepalingen uit de Drinkwaterwet;
- ISSO publicatie 55.1 en 55.2.
– 55.1 handleiding legionellapreventie in leidingwater;
– 55.2 handleiding zorgplicht legionellapreventie collectieve leidingwaterinstallaties.
- Waterwerkbladen (Vewin werkbladen); Technische eisen voor veilige en efficiënte leidingwaterinstallaties;
- NEN 1006+A1 Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties (AVWI-2002). In juni 2018 is de nieuwe NEN 1006+A1 gepubliceerd. De belangrijkste aanpassingen ten opzichte van NEN 1006 uit 2015 zijn:
– De temperatuur aan het tappunt mag afwijken als er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan.
Als gevolg van deze wijzigingen zullen ook alle Waterwerkbladen worden herzien. Vanwege de onderlinge verwevenheid lopen die herzieningen zoveel mogelijk parallel aan elkaar. Vanaf juni 2017 is NEN 6265:2007 ingetrokken en vervangen door NEN-EN-ISO 11731 en, Water Telling van legionella.
- Bouwbesluit (Woningwet): bouwvoorschriften op het gebied van veiligheid en gezondheid. Wanneer een bouwwerk een watervoorziening voor menselijke consumptie en voor hygiëne heeft, moet die voorziening voldoen aan NEN 1006+A1. Het doel van die eis is te bereiken dat drinkwaterinstallaties water leveren van een kwaliteit die geschikt is voor de menselijke consumptie en hygiëne. Uit NEN 1006+A1 volgt tevens aan welke eisen de drinkwatervoorziening moet voldoen om het risico op Legionella te beperken. Een belangrijk aspect daarvan is het voorkomen van hotspots in de drinkwatervoorziening.
Inspecties door ter zake deskundige. De RI&E en het opstellen van een beheersplan moet in geval van een Prioritaire installatie worden uitgevoerd door een BRL 6010 gecertificeerd bedrijf. Voor alle overige niet-Prioritaire installaties mag het door een eigen dienst worden gedaan. De uitvoerder moet wel beschikken over een ruime installatietechnische kennis en ervaring.
- Specifieke leidingwaterinstallaties – NEN 1006+A1;
- Waterwerkbladen (Vewin werkbladen);
- ISSO 55 of gelijkwaardige ontwerpmethoden;
- Algemene kennis bouwkunde, verwarming- en klimaattechniek.
Frequenties:
- Frequentie van controles is afhankelijk van de bevindingen uit de RI&E en het daaruit gevormde beheersplan;
- Frequentie inspectie: 1 x per 3 jaar en na wijziging van installatie;
- Frequentie monstername 2x per jaar (afhankelijk van het verbruik en de risico’s) is verplicht. Het aantal monsters is afhankelijk van het aantal tappunten in de installatie. Monstername en analyse mag voor Prioritaire installaties alleen worden gedaan door laboratoria die een kwaliteitsborgingssysteem hanteren dat gebaseerd is op NEN-EN-ISO/IEC 17025 nl of een gelijkwaardige norm. Controle van watermonsters mag alleen uitgevoerd worden door een geaccrediteerd laboratorium.
